U ovom obliku bolesti se javlja artritis, te opći znaci bolesti kao što su: povišena tjelesna temperatura do 39 stupnjeva koja traje nekoliko dana, te osip po koži. Pojavljuje se i bol u mišićima, povećava se jetra i slezena, ali i druge limfne žlijezde.
Tipovi bolesti
Postoji osam osnovnih podskupina bolesti. Uglavnom se razlikuju po broju zahvaćenih zglobova, nastanku i trajanju bolesti, te prema simptomima bolesti.
Sustavni oblik JIA (Stillova bolest)
U ovom obliku bolesti se javlja artritis, te opći znaci bolesti kao što su: povišena tjelesna temperatura do 39°C koja traje nekoliko dana, te osip po koži. Pojavljuje se i bol u mišićima, povećava se jetra i slezena (hepatosplenomegalija), ali i druge limfne žlijezde. Može doći i do upale srčanog mišića (perikarditis), te plućne maramice (pleuritis). Obično se na početku pojavljuje poliartikularan oblik artritisa, što znači da je zahvaćeno više zglobova. Može započeti u bilo kojoj životnoj dobi. Najviše bolesnika ima samo opće znakove bolesti i njihov oporavak je najbolji. Ovaj oblik JIA obuhvaća manje od 10% svih bolesnika, te je tipičan za djetinjstvo i rijetko kad se susreće kod odraslih.
Oligoartikularni oblik JIA (perzistentni oligoartritis)
Ovaj oblik JIA je najčešći, te se javlja u oko 50% bolesnika, češće u djevojčica. Artritisom su zahvaćena četri zgloba, te bolest traje najmanje šest mjeseci. Bolest najčešće počinje na jednom zglobu koji je isprva samo bolan, a poslije se pojavljaju i ostali znaci upale. Kod većine bolesnika je zahvaćen samo jedan zglob (monoartikularni artritis), obično koljenski zglob, a prema učestalosi slijede skočni i lakatni zglob. Bolesnici ne odaju dojam bolesnog djeteta, a najozbiljnija komplikacija bolesti je upala prednjeg dijela oka (prednji uveitis – kronični iridociklitis). Ukoliko se bolest otkrije na vrijeme i liječenje započme odmah prognoza je dobra. No, u suprotnom može doći do ozbiljnih oštećenja oka. Prednji uveitis nije uočljiv budući da dijete nema smetnje s vidom, a na oku se ne primjećuju promjene (npr. crvenilo, bol ili pojačano suzenje oka). Zato je nužno svaka 3 mjeseca odlaziti na preglede kod oftalmologa.
Oligoartikularni oblik s poliartikularnim tijekom bolesti (ekstenzivni oligoartritis)
Ovaj oblik bolesti počinje kao oligoartikularan artritis, no nakon šest mjeseci postepeno se javlja artritis u 5 ili više zglobova. Najčešće se pojavljuje oko 4. godine života i to češće kod djevojčica. Ima izrazito brz i progresivan tijek i lošiju prognozu, te postupno dovodi do invalidnosti djeteta.
Poliartikularni oblik s negativnim reumatoidnim faktorom (RF-)
Javlja se kod 15-20% ukupno oboljelih i to podjednako kod dječaka i djevojčica u bilo kojoj životnoj dobi. Prognoza je različita, pa bolest zahtjeva agresivno liječenje. Prisutan je artritis u pet ili više zglobova u prvih 6 mjeseci trajanja bolesti, a općih znakova bolesti nema. U ovom obliku reumatoidni faktor (RF) je negativan.
Poliartikularni oblik s pozitivnim reumatoidnim faktorom (RF+)
I ovaj oblik bolesti zahvaća 5 ili više zglobova u prvih 6 mjeseci trajanja bolesti, s tim da je RF pozitivan. Jako je rijedak u djece, manje od 5% bolesnika, te često zahvaća simetrične, uglavnom male zglobove šaka i stopala, te koljenski zglob, a poslije se artritis širi i na druge zglobove. Učestaliji je u djevojčica nego u dječaka. Najčešće počinje poslije 10. godine života i teži je oblik JIA.
Psorijatični artritis
U ovom obliku bolesti uz artritis su prisutne i promjene na koži u vidu psorijaze. Psorijaza je kožna bolest kod koje se javljaju promjene na koži koje se ljušte, te se uglavnom nalaze na laktovima i koljenima. Kožne se promjene mogu pojaviti i prije i poslije početka zglobnih promjena. Ovaj oblik JIA se može različito klinički očitovati i imati različitu prognozu.
Artritis povezan s entezitisom (juvenilne spondiloartropatije)
U ovom obliku JIA je najčešći oligoartritis (upala dvaju do pet zglobova). Oligoartritis zahvaća velike zglobove na donjim udovima i još se javlja entezitis (upala enteza – tj. mjesta na kojima se tetive spajaju na kosti). Najčešće mjesto boli (artralgija) je na stopalu, te iza ili ispod pete, tj. kod hvatišta Ahilove tetive za kost. Ponekad se u ovih bolesnika može pojaviti prednji akutni uveitis (upala prednjeg dijela oka). Ta se promjena razlikuje od prethodno opisane upale oka kod perzistentnog oligoartritisa (broj 2) , jer su znaci upale vidljivi. Javlja se na jednom oku koje je crveno, bolno, pojačano suzi, te je osjetljivo na svjetlost (fotofobija).
U tu skupinu bolesti ubraja se i Reiterov sindrom (tri karakteristična simptoma – obostrani konjuktivitis – upala oba oka, uretritis – upala mokraćne cijevi i artritis) te kronični ulcerozni kolitis i Chronova bolest crijeva. Većina bolesnika ima pozitivan laboratorijski test koji se naziva HLA B27. Pretežno se javlja u dječaka, počinje nakon 7. godine života, te je promjenjivog karaktera. Uglavnom počinje s perifernim upalnim zglobovima te se širi na donji dio leđa i na kralježnicu – lumbosakralni dio, pa se razvija sakroilitis (upala zgloba između donjeg dijela kralježnice i križne kosti), i od tuda naziv spondiloartropatije.
Ostali oblici JIA
Oko 10% bolesnika nje moguće svrstati u spomenute podskupine bolesti, pa ih ubrajamo u ovu skupinu.
23.12.2015
